කෙස් ගහට

 

අපේ කාලේ කොහොමත් ගෑනු ළමයි , පිරිමි ළමයි කියලා වෙනසක් නෑ කොණ්ඩේ කපන කොට. පැත්තෙන් පීරුවා, කොරල් එක උඩට හිටින්න කැපුවා. ඒ සීමාව ඇතුලේ යම් යම් වෙනස් කම් එක්ක කොණ්ඩේ කපන එක සිද්ධ වෙන්න පුළුවන්. ඒක ඉතිං සම්පූර්ණයෙන්ම රඳා පවතින්නේ බාබර්ගේ නම්‍යශීලීකම උඩ. සමහර බාබර්ලා ඉන්නවනේ ලෝකේ වෙනස් වුනත් තමන්ගේ ප්‍රතිපත්ති කෙස් ගහට ක්‍රියාත්මක කරන අය. එක අතකට එයාලා ලඟ සමානාත්මතාව තියනවා. එන්නේ කවුද කොණ්ඩේ කපන්නේ එකම විදිහට. කොන්ඩේ ඉත්තෑකූරු වුනත් එකම කට් එක. කොණ්ඩේ රෝල් වුනත් එකම කට් එක. සමහර බාබර්ලා නම් අම්මලා කියලා එවන විදිහටම කපනවා.

නිවාඩු කාලේ ඉවර වෙන්න සතියක් විතර තියලා අම්මලා මේ අවස්ථාව සූදානම් කරනවා. අපි කොණ්ඩේ කැපුවේ අපේ ගෙදර ළඟ ඉඳලා පයින් යන දුරක තිබුණ බාබර් සාප්පුවේ. ඒවට තමා මම හිතන්නේ දැං සැලෝන් කියලා කියන්නේ. එහෙම බැලුවොත් අපි කොණ්ඩේ කැපුවේ රන්හාමි සැලෝන් වලින්.

සෙනසුරාදා උදේ තමයි අපි සැලෝන් යන්නේ. කොහොමත් අපි ඔක්කොම හත් අට දෙනෙක් ඉන්නවා ඒ වැඩේට. උදේ නමය වෙනකොට රන් බාබර් ඇවිල්ලා. අපි තාර පාර දිගේ ගිහිල්ලා බණ්ඩයියාගේ කඩේ ළඟින් හැරෙනවා. එතන කජු ගහේ ගහපු ලීයක ලියලා තියනවා “කොණ්ඩා කැපීම“  කියලා .අපි සේරම පෝළිමට බාබර් සාප්පුවට හැරෙනවා. මට නිතරඟයෙන්ම පෝළිමේ පළවෙනි ස්ථානය ලැබෙනවා. රන් මාමා ඔලුව එලියට දාලා “හා බබාලා “ කියලා කියනවා. කොච්චර අකමැති වුනත් මෙතෙන්ට ආවම කොණ්ඩේ කපන්නම වෙනවනේ. මම මගේ අවස්ථාව ගන්නවා. බාබර් සාප්පුව පුංචි කාමරයක්. එකේ වහලට වීදුරුවක් දාලා තියෙන්නේ හොඳට එළිය වැටෙන්න. කොහෙමත් රූප ලාවන්‍ය කටයුතු වලදී මනා ආලෝකය වැදගත්නේ. එතන දිගට ගහපු ලෑල්ලක් තියනවා. ඒකට දැං කියන්නේ ඩ්‍රෙසින් ටේබල් කියලා. ඒක උඩ බාබර්ගේ සියලුම අඩුම කුඩුම ටික තියලා තියනවා.තැඹිලි පාට පව්ඩර් ටින් එකක්, පියරු මල, කතුරු සෙට් එක, දැලි පිහිය හැම දැම එකම විදිහයි.  පුටු ජාති දෙකක් තියනවා. සාමාන්‍ය ලී පුටුවකුයි තව ටිකක් උස ඇඳි තියන පුටුවකුයි.

මම ගියාම අර උස පුටුවේ ඇඳි දෙකට ලීයක් දාලා මාව ඉන්දවනවා. ඊට පස්සේ හැමෝටම දාන සුදු පාට රෙද්ද ගසලා ගසලා බෙල්ල වටේ බඳිනවා. කොහොමත් අපි යද්දිම කතා වෙලා යන්නේ ඒක බඳින කොට හොරෙන් බෙල්ලට ඇඟිලි දෙකක් තියා ගමු කියලා.නැත්තං ඒක බැන්දාම හුස්ම ගන්න බැරුව මැරිලා වැටෙනවා. ඇඟිලි දෙක තියාගන්න බැරි වුනොත් බෙල්ල පුම්බගෙන ඉන්නවා රෙද්ද බැඳලා ඉවර වෙනකල්.  පනාව අරගෙන මැදින් රොදක් තියලා කෙස්ටික උඩින් ගිහින් අනික් පැත්තට වැටෙන විදිහට පීරනවා. රන් මාමා  ටිකක් නැමිලා පැත්තකට බර වෙලා රොද හරිද කියලා බලනවා. බරස් බරස් ගාලා කොණ්ඩේ ගැට ටික කඩලා පිළිවෙළක් කරගන්නවා. වතුර විදගෙන යනකොට හරි සනීපයි. ඉස්සරලාම ගන්නේ දැති දැති තියන කතුර. බෙල්ල පල්ලහාට නමලා කෙස් ටික කපන්න ඕන විදිහට තුනී කර ගන්නවා ඒකෙන්. කෙස් තීරු තීරු සුද රෙද්දට වැටෙනවා. ඒවා අහුලන්න හදනකොටම හොල්ලන්න එපා කියනවා. අනික් කතුර අරගෙන ගානට කොණ්ඩේ කපාගෙන යනවා.  කන ළඟ කපන කොට කන පොඩ්ඩක් නමනවා. ඒත් කතුර අගට කනේ කෑල්ලක් අහුවෙනවා. ඒ දැවිල්ල හොඳටම දැනෙන්නේ ගෙදර ගිහින් නානකොට.ඉස්සරහට කොණ්ඩේ දාලා කපන කොට ඉවසන්න බෑ. ඇහැටමයි වැටෙන්නේ. මුළු මූණම කසනවා. කොණ්ඩේ කපලා ඉවරයි කියලා දැන ගන්නේ බෙල්ලේ බැඳලා තියන රෙද්ද ගලවලා ඒකෙන් ගසලා කෙස් කොට ගසන නිසා. දැනෙන සනීපේ කියන්න බෑ. බාබර්ම මාව බිමින් තියනවා.

ඊළඟට එන්නේ අක්කලාගේ වාරේ. එයාලා උස නිසා ලෑල්ල දාන්න වෙන්නෑ. පුටුවේ ඇඹරි ඇඹරි කොණ්ඩේ කපනවා දැක්කම මට හරි සන්තෝසයි. මම ඒ වෙලාවට කරන්නේ ජනෙල් කූරු වලින් එල්ලිලා ඒ දර්ශනය නරඹන ගමන් මගේ නිදහස භුක්ති විඳින එක. අයියලා කොණ්ඩේ කපන ස්වර්ණමය අවස්ථාන ඊළඟට එනවා. ඒ වෙනකොටත් එතන නටලා හොඳට දාඩිය පෙරාගෙන. බාබර් නහය අකුලගෙන තමා එක එක්කනාව ඇතුලට ගන්නේ. සුදු රෙද්ද බෙල්ල වටේ ඔතන්නෙත් හරිම  අකමැත්තෙන්. ඇත්තම කීවොත් ඒ සුදු රෙද්දේ තරම් ජරාව නෑ කොහේවත්. එයාලගේ කොණ්ඩේ කපන්න ට්‍රැක්ටර් එකක් තියනවා. ඒක ටිකි ටිකි ගාලා බෙල්ලේ කොණ්ඩේ කොටකරන හැටි හරිම පුදුමයි. අන්තිමට දැලි පිහිය අරං එල්ලලා තියන රබර් පටියේ දෙපැත්ත ගාලා  බෙල්ලේ කොණ්ඩය සීරුවට බානවා. වැඩේ ඉවර වෙනකන් කට්ටියම මොනවට හරි බැනුම් අහනවාමයි. මොන චණ්ඩියා වුනත් ඒ වෙලාවට සරෙන්ඩර්. කොල්ලන්ගේ කොණ්ඩේ කපලා ඉවර වුනාම අපායෙන් නිදහස් වුනා වගේ හැඟීමක් බාබර්ගේ මූනේ තියනවා. බලනකොට කොල්ලන්ගේ මූනේ තියෙන්නෙත් ඒ ගැඟීමමයි. දැලි පිහියට කැපිච්ච තැන් අතගගා, බාබර්ට කුටු කුටු ගගා බැන බැන එලියට එන අය්යලා අපේ මූණු වල තියන පවුඩර් දැක්කම අසාධාරණට විරුද්ධ වෙලා ආපහු ගිහින් පව්ඩර් ඉල්ලනවා. රන් මාමා ගේ මූඩ් එක හොඳයි නම් රතු වෙලා තියෙන බෙල්ලේ පව්ඩර් ටිකක් අතුල්ලනවා. නැත්තං නොමිලේ ලැබෙන හුළං තමා බෙල්ලේ අතුල්ලා ගන්න වෙන්නේ.

කොණ්ඩා කැපීමේ මහා උත්සවය ඉවර වෙලා අපි එතන තියන බණ්ඩයියාගේ කඩෙන් ශත වර්ෂයක් පරණ  ඉස්කිරිඤ්ඤා අරගෙන කකා එනවා. ඒ වෙලාවට බඩගින්නයි, බෙල්ලේ දැවිල්ලයි, කෙස් කොට නිසා එන කැසිල්ලයි මදිවට බාබර් බැනපු එකේ තරහයි එක්ක අපි එන්නේ හරිම නොරිස්සුමකින්. එහෙම එන අපෙන්

“ ආ..... නෑඹිලිය තියලද කොණ්ඩේ කැපුවේ ? “

                                                                             කියලා අහන එක හරිද?

තොවිල්

 

යක්කුන්ට බය වුනත්, ලෙඩ දුකක් වුනත් , ඉවරයක් නැති කරදර ආවත් ගමේ තොවිලයක් කරන කාලයක් තිබුණා. දැං නම් ඒවා බලන්න කිඹුලාවල හන්දියේ තියන කමතට එන්න වෙනවා. ඒවා ඉතිං කාට හරි  නැරඹීමේ අවශ්‍යතාව සපුරා ලීම සඳහා කරන ඒවා මිසක ඇත්තම ඒවා නෙවේනේ. ඒක හින්දා ඒක අනුකරණයක්.

ගමේ තොවිලයක් කියන්නේ උත්සව අවස්ථාවක් හා සමානයි. ඒවට විශේෂඥ දැනුමක් තියන තියන අය මුල ඉඳලාම සහභාගි වෙනවා. ගමේ ගුරුන්නාන්සේට බැරි නම් අල්ලපු ගමේ ගුරන්නාන්සේට හරි ඒක බාර ගන්න වෙනවා.ඒත් බෑ කියන්නේ අමාරුම කාරණයක්. එතකොට මාතර  ගුරුනාන්සේ බය නැත්තං ඌ යකෙක් වෙන්න බෑ.  මාතර ගුරුන්නාන්සේ එනවා කියන්නේ එදාට අල්ලපු ගම් වලිනුත් එනවා කියන එක. ඒත් එක්ක වැඩ ටික කර ගන්න ගෝලයෝ ටිකත් එනවා.තොවිලේ තියන දවසේ උදේම තමා වැඩ පටන් ගන්නේ.

තොවිල්  ජාති කීපයක් තියනවා. එකක් කරනවා හූනියම් කපන්න. ඒවට තමා පුහුල් , එක නැට්ටේ දෙහි , කොඩොල් අල , අහු එහෙම ගන්නේ. හවස හයට විතර පොල් අත්තක් නවලා හදපු පහන් පැල පත්තු කරලා පේ වෙලා ඉන්න ගුරුන්නාන්සේ මැතිරිල්ල පටන් ගන්නවා. කට්ටිය ටික ටික එක් රැස් වෙනවා ගෙදරට. දුම්මල අල්ලන ගෝලයාටත් ටික ටික ආඩම්බර හිතෙනවා කට්ටිය වැඩි වෙනකොට. පැය දෙකක් විතර මතුරලා තුන් සරණ ගිහිල්ලා මූලික වතාවත් කරලා ගුරුන්නාන්සේ පොඩි විවේකයක් ගන්නවා. මේ වෙලාවේ ගෙදර ආව අයට කඩි මුඩියේ කන්න දීලා එකලාසයක් කර ගන්නවා.

ආපහු දෙවනි වටේ පටන් ගන්නවා. එතකොට ගුරුන්නාන්සේ පා සළඹක් එහෙම දාලා සම්පූර්ණ කට්ටඩි ඇඳුම අඳිනවා. සාලේ මැද තට්ටුවක් තියනවා. මාළු පිණි හතක් එක්ක කහ කිරිබතක් ලුණු නොදා උයලා පිඟනක් තියනවා මැද. වතුර එකකුත් තියනවා. මල් ජාති හතක් පාන් පැලට තියනවා. වටේට පහන් ප්‍රමාණයක් පත්තු වෙනවා. මැටි වලින් , කොඩොල් අල වලින් , කිරි බත් වලින් රූප හදලා  තට්ටුවේ තියනවා. ගුරුන්නාන්සේ විතරක් දන්න භාෂාවකින් මතුර මතුරා සැරෙන්  සැරේ හූනියම කෙරිලා තියන අයට ආශීර්වාද කරනවා. පැය තුනක් විතර මෙහෙම එක දිගට සළඹ අතර අරං සද්දෙට මතුරනවා. රෑ මැදක් වෙන කොට ගුරුන්නාන්සේ ආවේස වෙලා වගේ ගෝලයොත් එක්ක ගෙදර වත්තේ කොහේ හරි තැනකට පැනලා බිම හාරලා මොකක් හරි අමුතු දෙයක් හොයලා ගන්නවා. ඒක තමා හූනියම. ඒක අරන් ඇවිත් තියන දස වද ඔක්කොම දීලා  මල් බුලත් තට්ටුවේ තියලා පාන්දර මිනිස්සු ඇහැරෙන්න කලින් ගෙනිහිල්ලා තුන් මං හන්දියක තියනවා. සමහර අය නම් වතුරේ පා කරලාත් යවනවා. ආපහු ගෙදර ඇවිත් ගෙදර අයට ශාන්ති කරලා දෙහි කපලා ඇස් වහ කට වහ දෝෂ අයින් කරලා ගුරුන්නාන්සේ තමන්ගේ යුතුකම ඉෂ්ඨ කරනවා.

අනිත් තොවිල් ජාතිය ශාන්ති කර්මයක් විදිහට කරන එකක්. ගමේ අස්වනු අරන් ඉවර වුනාම විවේක කාලයක් එනවා ගොවියන්ට වුනත් මේ අපට නැතුවාට. එතකොට  වෙල්යාය පිට්ටනියක් වගේ ප්‍රයෝජනයට ගන්න පුළුවන්. මේවායේ ගරා යක්කු නටනවා. ගොරක් ගස් දෙකක් හරි ඒ වගේ  ශක්තිමත් ගස් දෙකක් තෝරා ගෙන  දිග ලීයක් බඳිනවා. ඒක උඩ තමා ගරා යකා නටන්නේ. ලස්සනට සද්දෙට කුඹුරු යායේ එහා කොටන ඇහෙන්න ශාන්ති කර්ම කවි කියනවා. රෑ පටන් ගත්තා ම උදේ තමා ඉවර කරන්නේ. ඒ කාලෙට කන බොන දේවලුත් හිඟ නැති නිසා ගමේ අයම කැවිලි පෙවිලි හදාගෙන එනවා. ශාන්ති කර්මේ ඉවර කරන්නේ ගොරොක් ගහේ අත්තක් කඩා ගෙන පාන්දර යාමේ නටන යකා බිමට පැන්නාම.

වාහල නැටුම නටන තවත් තොවිල් ජාතියක් තියනවා. ඒකෙදි ගුරුන්නාන්සේ ආවේශ වෙනවා. ඒ ආවේශ වෙන්නේ එක්කෝ මල ගිය ප්‍රාණ කාරයෙක් එහෙමත් නැත්තං යකෙක්. යකෙක් ආවේශ වුනොත් නම් ගුරුන්නාන්සේ යකා තමා. ඒ තොවිල් වල දී කුරාලයක් මිදුලේ හයි කරනවා. කුරාලේ කියන්නේ ලොකු පුවක් ගහකට හරි උස කණුවකට හරි. ඒක මිදුලේ ලොකු වලක් හාරලා අඩි දෙකක් විතර යට කරලා නොහෙලවෙන්න හයි කරනවා. යකා ආවේශ වෙන ගුරා රෑ මැදියමට එක හුස්මට කුරාලේ නැගලා මතුරලා දුම්මලා ගහලා යකා පරාජය කරනවා.

තොවිල් ජාතියක් තියනවා ඒකේ අවසාන අංගේ තමා දරහැවේ යන එක. මේ තොවිලේ කරන්නේ අසාධ්‍ය ලෙඩ්ඩු සනීප කරන්න. මාරයා පරාජය කරන්න වෙනත් විදිහට කිව්වොත්. අසනීපකාරයාට වරුවක් තිස්සේ දුම්මල ගහලා තෙල් ගාලා දෙහි කපලා සෙත් කවි කියලා ආශීර්වාද කරනවා. රෑ දෙකට තුනට විතර ගුරුන්නාන්සෙ සුදු රෙද්දක් ඔලුවේ ඉඳලා ඔතාගෙන හුස්ම ඇදලා ඇදලා මැරෙනවා. එහෙම කරන්නේ මාරයා රවට්ටන්න. දැං මාරයා හිතන්නේ ලෙඩා මැරිලා. ඒ නිසා වින කරලා වැඩක් නෑ .මම වෙන කෙනෙක් ළඟට යනවා කියලා. දැං ගුරුන්නාන්සේ මැරිලා. සොහානට ගෙනියන්න යන්නේ. දර වලින් හදපු යහනක ඒ කියන්නේ දර හැවේ දාගෙන උස්සගෙන යනවා. මේ වෙලාවට තොවිලේ බලන්න නිදාගෙන හිටපු අයත් ඇහැරලා එනවා. මළ ගෙදරක වගේම අඞ අඞා දර හැව පිටිපස්සේ යනවා. දුම්මල ගහ ගහ සොහොනට ගෙනිගිල්ලා දාලා කට්ටිය එනවා. ගුරුන්නාන්සේ තට්ට තනියම සොහොනේ ඉඳලා මතුරලා මාර පරාජය කරලා ඇවිත් ආතුරයාට නූලක් දාලා සුටුස් ගාලා ගැටයක් දැම්මා ම ලෙඩේ සනීපයි.

මේ කියපු දරහැවේ දැං ගුරුන්නාන්සේ කෙනෙක් යනවා. හුස්ම ගන්නේ වත් නැති තරමට සජීවී මළ මිනියක්. ගමේ කොල්ලෝ කුරුට්ටෝත් පස්සෙන්ම සොහොනට යනවනේ. දුම්මල ගහන කොල්ලා වගේම අඩන තැනත් නාහෙට අහන්නැති එව්වන්ගෙන් එකෙක් හිටියා. ගුරුන්නාන්සේගේ මූණටම දුම්මල ගහනවා. නාහෙට යන දුම්මල දුම ගුරන්නාන්සේගේ ඉහ මොළ රත්කරගෙන යනවා. ඒත් ඉතිං මැරිලනේ. දැඟලුවොත් මාරයා රවට්ටන්න බැරි නිසා ගුරා දත් සෙට් එක හපා ගෙන ඉන්නවා. දිගටම දුම්මල ගහනවා විතරක් නෙවේ හීනි ඉරටෙකින් අඩන ගමන් කකුලේ යටි පතුලට අනිනවා. ගුරුන්නාන්සේ සියළුම මුඛයන් තද කරගෙන ඉන්නවා  එහෙම නැත්තං මෙච්චර කරපු තොවිලේ වතුරේ. සොහොන පේන නොපෙනෙ මානෙට ආවම අර කොල්ලා ඉතුරු දුම්මල ටික ඔක්කොම එකට දාලා ගුරුන්නාසේගේ නහයටම සෙන්ටර් කරලා දුම ඇල්ලුවා. ඒ වෙනකොට ගුරුන්නාන්සේගේ ඉවසන තැන ගෙවිලා තිබුණේ.

“තොපේ ................. ..............................“ කියාගෙන ගුරුන්නාන්සේ දර හැවෙන් බිමට පැන්නම අනික් අයට කලින් මාරයා බයවෙලා දිව්වලු.