කොළඹ
ප්‍රධාන පාසලක ත්‍යාග ප්‍රදානෝත්සවයක්.
රටේ නම ගිය අය සහභාගී වෙන්නේ ඒ පාසලේ ආදි සිසුන් විදිහට. ඒ හැමෝම මේ විදිහට තමන්ගේ
පාසලේ ත්‍යාග ලබා ගත්ත අය. පාසලෙන් ලබපු ඇගයුමටත් වඩා ගෞරවයක් විදිහට සැලකෙන්නේ මේ
උත්සවයට ආරාධනා ලැබීම. තමන්ගේ අතීතය දිහා හැරිලා බලලා සතුටු වෙන්න මේ පුටුවල
ඉඳගන්න අයට පුළුවන්. තමන් එක්ක එකට විභාග ලියපු , සෙල්ලම් කරපු, බාහිර වැඩ වල යෙදුන
අය නැවත මේ විදිහට හම්බවෙන්නේ නමේ ඉස්සරහා ආචාර්ය, මහාචාර්ය වගේ කෑලිත් එක්ක. එක්‍කෙනෙකුට
එක්කනෙක් නොදෙ‍වනි වෙන විදිහට නිලතල , බලතල වගේම පෙනුමත් . එහෙම වෙලාවට හිතෙනවා
අපේ රටේ ඉන්න හැමෝම මේ මට්ටමේ නේද කියලා. මේ ඉස්කෝලේ කවදාවත් දේශපාලඥයෙක්
ඇවිල්ලා තෑගි දෙන්නේ නෑ. ඒ වාසනාව ලබන්නේ පාසලේ රන් පදක්කමක් දිනපු දක්ෂතම ශිෂ්‍යයා.
ඒකට සීතල තරඟයකුත් ආදි සිසුන් අතරේ
තියනවා.
මේ අවුරුද්දේ ආරාධනාව ලැබුවේ අමාත්‍යාංශයක ඉහලම
නිලධාරියෙක්. එයා ආදි සිසුවෙක් වගේම පාසලේ දෙමව්පියෙක්. ඒත් කිසිදාක දරුවගේ පන්ති
රැස්වීම් වලට ඇවිත් නෑ. ඒ ඇත්තටම කාර්ය බහුල නිසා. ඉස්කෝලේ කාලේ හැම අතින්ම කැපිලා
පෙනෙන චරිතයක්. මුළු පාසල් ජීවිතේටම දින දහයයි නෑවිත් තියෙන්නේ. එයා ප්‍රධාන ශිෂ්‍ය
නායකයා වුන දවසේ භාර ගුරුතුමා විශේෂ කතාවක් කළා. පාසලට පළවෙනියටම එන අන්තිමටම
පාසලෙන් පිටවෙන ළමයාට ශිෂ්‍ය නායකකමක් අළුතින් දෙන්න දෙයක් නෑ කියලා තමා කීවේ.
ඉස්කෝලේ පවත්වා ගත්ත විනය ඒ විදිහටම පවත්වාගෙන තමන්ගේ රාජකාරි ජීවිතයත් ගෙදර ජීවිතයත් දෙකම සාර්ථක කරගන්න එයාට - අමරසිංහ මහත්තයාට පුලුවන්
වුනා.
ආරාධනාව ලැබුන වෙලාවේ ලොකු සතුටක් දැනුනත් ඒක
පිළිගන්න අමරසිංහ ටිකක් අදිමදි කළා. ඒ දවස්වල රටේ නාය යෑමක් නිසා පවුල් ගණනාවක් අනාථ
වෙලා හිටියේ. ඒ වැඩ කටයුතු ගොඩක් තමන්ගේ අතේ තිබුණ එක තමා ප්‍රශ්ණය. ඒත් තමන්ට මෙච්චර අලෝකයක්
දුන්න පාසලේ විදුහල්පතිතුමාගේ ඉල්ලීම ප්‍රතිෂේප
කරන්නේ කොහොමද? දැන් ප්‍රධාන අමුත්තාගේ සහභාගී වීම හරි.
ඊළඟ දවසේ අමරසිංහගේ පුතා ගෙදර ආවේ උඩ පැන පැන.
තෑගි දෙන දවසේ අමුත්තෝ පිළිගන්න එයාව තෝරාගෙන. ඒකත් සුළුපටු ගෞරවයක් යෑ.......
උත්සවේ දවසේ පාන්දර පහට අමරසිංහ මහත්තයට කෝල් එකක් ආවා. තවත් නාය යාමක්
වෙලා . එයා යන්නම ඕන එතෙන්ට. හවස හතරවෙනකොට උත්සවයට යන්න ගෙදර එන පොරොන්දුව පිට
කොළඹින් පිටත් වුනා. අම්මයි පුතයි දවල් දොලහේ ඉඳන් මග බලනවා. දෙන්නම ලෑස්ති වෙලා
පැය දෙකක් විතර බලාගෙන හිටියා. තව පැය බාගයයි උත්සවේට. පුතාට ඉස්කෝලෙට එන්න නියම කරපු වෙලාව පහු වෙලා පැයකට වැඩියි.
තමන්ට නම් කිසිම සමාවක් නැති බව පුතා දන්නවා.
මොනම හේතුවකටවත් පරක්කු වෙලා අමුත්තන් පිළිගන්න වැඩේට එන්න එපා කියලා ඒ
රාජකාරිය බාර දීලා තිබුන ගුරුතුමී කීවේ.
එයා කතා කිසි දෙයක් කතා කරලා විසඳා ගන්න පුලුවන් කෙනෙක් නෙවේ.
විනාඩි විස්සක් තියලා ප්‍රධාන අමුත්තා ගෙදරට
සැපත් වුනා. මඩ ගෑවුන කකුල්, අවුල් වුන හිසකේ දැකලා පුතා තාත්තාගෙන් ප්‍රමාදයට හේතුව ඇහුවේ නෑ.
විනාඩි පහෙන් අමරසිංහ මහත්තයා ලෑස්ති වුනා.
“ දුක් වෙන්න එපා පුතේ. ඔයාට ටිකක් ප්‍රමාද
වෙලා උත්සවට යන්න පුළුවන්. ඔයාගේ ඉස්කෝලේට කිසි දෙයක් වෙලා නෑ. ඒත් අර දරුවන්ගේ
ඉස්කෝලේ වැහිලා තියෙන්නේ ඒ ළමයින්වත් ගෙවල් වලට යට කරගෙන......”
පුතා එක මොහොතට තාත්තා කීව දේ තේරුම් ගත්තා.
තමන් මේ නොසන්සුන් වෙලා ඉන්නේ කොච්චර සරල දෙයකටද කියලා හිතුනාම හිත සැහැල්ලු වුනා.
අම්මයි , තාත්තයි , පුතයි ඉස්කෝලෙට යනකොට පැය
බාගයක් ප්‍රමාද වෙලා. හැම දේම ලෑස්තියි ප්‍රධාන
අමුත්තා පිළිගන්න. අම්මා පුතාවත් අරගෙන අමුත්තෝ පිළිගන්න ලෑස්තිවෙලා ඉන්න තැනට
ගියේ ඒ ගුරුතුමීට කාරණාව කියලා සමාව
ඉල්ලන්න.
එක වචනයක් කියන්න ලැබුණේ නෑ.
“මොකද ළමයෝ වෙලාවක් කීවම එන්න දන්නේ නැද්ද?
අම්මලා තමා මේ ළමයිව නරක් කරන්නේ. මේක ඉස්කෝලයක්. යනවා පෝළිමේ පිටිපස්සට. මේ ළමයට
බෑ ප්‍රධාන අමුත්තා පිළිගන්න. ඒ වගේ වැදගත් කෙනෙක්ට අගෞරවයක් ඒක.මට කාරණා පැහැදිළි
කරන්න එපා. කරුණාකරලා උත්සවේ ඉවර වෙලා ප්‍රින්සිපල් හම්බවෙන්න එන්න” ගුරුතුමී කඩා
පැන්නා.
අම්මාවයි , පුතාවයි දන්න ගුරුවරයෙක් මැදිහත්
වෙලා අමරසිංහ මහත්මියව ප්‍රධාන ළඟට අරන්
ගිහින් ප්‍රධාන අමුත්තා ළඟ හිට්ටව්වා.
ඔක්කොම හරි. බෑන්ඩ් එක ගහලා අමුත්තන්
පිළිගත්තා. ඉස්කෝලේ ළමයි ප්‍රධාන ශාලාව ලඟ පේළියට හිටයා බුලත් අරගෙන. ඉස්සරලා කීව
ගුරුතුමී ප්‍රසන්න හිනාවක් එක්ක පළවෙනියට හිටපු දරුවා යොමු කරා ප්‍රධාන අමුත්තා
ළඟට . දෙවනියා අමුත්තාගේ පිය බිරිඳ අමරසිංහ මහත්මිය ළඟට කිට්ටු කරවලා ගුරුතුමී ඔලුව උස්සලා බැලුවා.
මේ මොහොතකට කලින් තමන් බැන වැදුනේ ප්‍රධාන
අමුත්තාගේ බිරිඳටයි පුතාටයි බව දැනගත්තාම එයාගේ
ඔලුව බිමට නැමුණා. ඒත් තමන්ගේ අත අල්ලලා අමරසිංහ මහත්මිය කීව දේ හිත පතුලටම
දැනුනා.
“ඔයා ඔයාගේ රාජකාරිය හරියටම කරන කෙනෙක් නිසා
තමා කලබල වුනේ. ප්‍රශ්ණේ වුනේ මගේ මහත්තයත් ඒ විදිහම කෙනෙක් වුන එක. අපි මොකටද ඒ
ගැන හිත නරක්කරගන්නේ .....”
